Ο σεβασμός στα ανθρώπινα δικαιώματα δεν είναι μόνο ηθική υποχρέωση, είναι και στρατηγική επιλογή. Οι επιχειρήσεις που λειτουργούν με αξιοπρέπεια προς τους ανθρώπους και τις κοινότητες στις οποίες δραστηριοποιούνται, ενισχύουν τη φήμη τους, χτίζουν σχέσεις εμπιστοσύνης και διασφαλίζουν τη βιωσιμότητά τους.
Οι Αρχές 1 και 2 του UN Global Compact καλούν τις επιχειρήσεις να σέβονται και να προασπίζονται διεθνώς αναγνωρισμένα ανθρώπινα δικαιώματα, διασφαλίζοντας ότι δεν συνδέονται με παραβιάσεις. Σε έναν κόσμο που αλλάζει, η υπεύθυνη στάση απέναντι στους ανθρώπους αποτελεί βασικό πυλώνα για τη διατήρηση της κοινωνικής αποδοχής και της μακροπρόθεσμης επιτυχίας.
Αρχή 1: Οι επιχειρήσεις θα πρέπει να υποστηρίζουν και να σέβονται την προστασία των διεθνώς αναγνωρισμένων ανθρωπίνων δικαιωμάτων
Αυτή η Αρχή αποτυπώνει τη βασική προσδοκία του UN Global Compact από τις επιχειρήσεις σε σχέση με τα ανθρώπινα δικαιώματα: να τα σέβονται και να τα υποστηρίζουν. Ο σεβασμός των ανθρωπίνων δικαιωμάτων σημαίνει ότι μια επιχείρηση πρέπει να εφαρμόζει τη δέουσα επιμέλεια ώστε να αποφεύγει την παραβίασή τους («να μην προκαλεί βλάβη») και να αντιμετωπίζει τυχόν αρνητικές επιπτώσεις στις οποίες εμπλέκεται.
Παράλληλα, οι επιχειρήσεις ενθαρρύνονται να αναλαμβάνουν εθελοντικές δράσεις υποστήριξης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ενσωματώνοντάς τις είτε στον πυρήνα της δραστηριότητάς τους, είτε μέσω στρατηγικών κοινωνικών επενδύσεων, παρεμβάσεων σε δημόσιες πολιτικές, συνηγορίας ή συνεργασιών και συλλογικών πρωτοβουλιών. Η υποστήριξη των ανθρωπίνων δικαιωμάτων πρέπει να λειτουργεί συμπληρωματικά —και όχι να υποκαθιστά— την υποχρέωση του σεβασμού τους. Ιδιαίτερη μέριμνα απαιτείται για τα δικαιώματα ευάλωτων ομάδων, όπως οι γυναίκες, τα παιδιά, τα άτομα με αναπηρία, οι αυτόχθονες πληθυσμοί, οι εργαζόμενοι και οι εργαζόμενες μεταναστευτικής καταγωγής και οι ηλικιωμένοι/ες.
Γιατί αφορά τις επιχειρήσεις
Ο σεβασμός των ανθρωπίνων δικαιωμάτων αποτελεί όχι μόνο ηθική υποχρέωση, αλλά και στρατηγικό ζήτημα για κάθε επιχείρηση. Η μη τήρηση αυτών των δικαιωμάτων εγκυμονεί σοβαρούς κινδύνους και κόστη, όπως η απώλεια της κοινωνικής άδειας λειτουργίας, η φθορά της φήμης, οι μποϊκοτάζ από καταναλωτές, η έκθεση σε νομικές ευθύνες, η αντίδραση από κυβερνητικές αρχές, καθώς και η αρνητική επίδραση στις σχέσεις με επενδυτές και συνεργάτες.
Επιπλέον, ο σεβασμός και η ενίσχυση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων βελτιώνουν τις σχέσεις της επιχείρησης με τους ενδιαφερόμενους φορείς. Για παράδειγμα, εργαζόμενοι που αντιμετωπίζονται με αξιοπρέπεια και σεβασμό είναι πιο παραγωγικοί και παραμένουν πιστοί στην επιχείρηση. Οι νέοι υποψήφιοι εργαζόμενοι πλέον εξετάζουν το κοινωνικό, περιβαλλοντικό και διακυβερνητικό αποτύπωμα των εταιρειών προτού αποφασίσουν για την επιλογή τους. Τέλος, ο σεβασμός των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και η ενσωμάτωση ενδεδειγμένων επιχειρηματικών μοντέλων μπορούν να αποτελέσουν πηγή καινοτομίας, να ανοίξουν νέες αγορές και να ενισχύσουν τη θέση της επιχείρησης στην κοινωνία και στην κοινότητα.
Τι μπορούν να κάνουν οι επιχειρήσεις
Σεβασμός στα Ανθρώπινα Δικαιώματα
Καθορισμός του πεδίου ευθύνης: Αναγνώριση των επιπτώσεων και ευθυνών της επιχείρησης σε σχέση με τα ανθρώπινα δικαιώματα, τόσο εντός όσο και εκτός του οργανισμού.
Δέσμευση μέσω πολιτικής: Ανάπτυξη και εφαρμογή πολιτικών που υποστηρίζουν την προστασία των ανθρώπινων δικαιωμάτων σε όλες τις λειτουργίες της επιχείρησης.
Διαδικασίες due diligence για τα ανθρώπινα δικαιώματα: Συστηματική αξιολόγηση και διαχείριση κινδύνων για παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων σε κάθε τομέα δραστηριότητας.
Υποστήριξη των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στον χώρο εργασίας και στην κοινότητα: Προώθηση της δίκαιης μεταχείρισης, της ισότητας και της αποδοχής για όλους τους εργαζομένους και τις τοπικές κοινότητες, ενισχύοντας τη θετική κοινωνική συνεισφορά της επιχείρησης.
Αρχή 2: να διασφαλίζουν ότι δεν εμπλέκονται σε παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων
Ο βαθμός εμπλοκής μιας επιχείρησης σε παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων μπορεί να διαφέρει, ανάλογα με το κατά πόσο οι δραστηριότητές της, τα προϊόντα, οι υπηρεσίες ή οι επιχειρηματικές της σχέσεις συνδέονται άμεσα ή έμμεσα με τέτοιες πρακτικές. Ο κίνδυνος εμπλοκής είναι αυξημένος σε περιοχές όπου το νομικό πλαίσιο είναι αδύναμο και οι παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων είναι εκτεταμένες· ωστόσο, μπορεί να εμφανιστεί σε οποιονδήποτε τομέα και σε κάθε χώρα.
Η υποχρέωση των επιχειρήσεων να σέβονται τα ανθρώπινα δικαιώματα, σύμφωνα με την Αρχή 1 του UN Global Compact και τις Κατευθυντήριες Γραμμές του ΟΗΕ για τις Επιχειρήσεις και τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, περιλαμβάνει και την ευθύνη αποφυγής κάθε μορφής εμπλοκής σε τέτοιες παραβιάσεις.
Αυτό αποτελεί μια πρόσθετη διάσταση πέρα από τις άμεσες επιχειρηματικές δραστηριότητες, καθώς μια επιχείρηση μπορεί να συμβάλει στην παραβίαση ανθρωπίνων δικαιωμάτων και μέσω των συνεργασιών ή των αλυσίδων αξίας της. Ο κίνδυνος εμπλοκής είναι δυνατόν να μειωθεί (αν και όχι να εξαλειφθεί πλήρως) όταν η επιχείρηση εφαρμόζει ένα ολοκληρωμένο σύστημα διαχείρισης ανθρωπίνων δικαιωμάτων, που περιλαμβάνει διαδικασίες δέουσας επιμέλειας. Οι διαδικασίες αυτές πρέπει να εντοπίζουν, να προλαμβάνουν και να μειώνουν τους κινδύνους παραβίασης ανθρωπίνων δικαιωμάτων που μπορεί να προκύψουν από τις δραστηριότητες, τα προϊόντα, τις υπηρεσίες ή τις επιχειρηματικές σχέσεις της.
Γιατί αφορά τις επιχειρήσεις
Ο λόγος που οι επιχειρήσεις πρέπει να αποφεύγουν να εμπλέκονται σε παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων είναι ο ίδιος με τον λόγο που πρέπει να τα σέβονται γενικά. Δεν πρόκειται μόνο για ηθική υποχρέωση, αλλά και για έναν παράγοντα που αποκτά ολοένα και μεγαλύτερη σημασία για την ίδια την επιχειρηματική τους πορεία. Διάφορες εξελίξεις, όπως οι αυξημένες απαιτήσεις από πελάτες, επενδυτές και κρατικούς φορείς, ενισχύουν τη σημασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων για τις επιχειρήσεις.
Τι μπορούν να κάνουν οι επιχειρήσεις
Διαμορφώνουν πολιτική για τα ανθρώπινα δικαιώματα και εφαρμόζουν δέουσα επιμέλεια.
Αξιολογούν την κατάσταση των δικαιωμάτων στις χώρες όπου δραστηριοποιούνται.
Προστατεύουν τα δικαιώματα εργαζομένων σε όλη την εφοδιαστική αλυσίδα.
Παρακολουθούν και ελέγχουν την εφαρμογή των πολιτικών τους.
Συμμετέχουν σε διάλογο με ενδιαφερόμενα μέρη (π.χ. κοινωνία των πολιτών).
Αξιοποιούν την επιρροή τους για να αποτρέψουν ή να σταματήσουν παραβιάσεις.
Διαχειρίζονται υπεύθυνα τις ρυθμίσεις ασφαλείας ώστε να μην προκύπτουν παραβιάσεις.
Σταθμίζουν τις συνέπειες μιας πιθανής διακοπής συνεργασίας σε όρους ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Δράσεις που βοηθούν στην αποφυγή συνενοχής:
- Τήρηση διεθνών κατευθυντήριων αρχών για τη χρήση βίας και συμπεριφοράς δυνάμεων ασφαλείας
- Ρητή αποδοκιμασία συστηματικών παραβιάσεων ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
- Όροι και εγγυήσεις στις συμφωνίες υποστήριξης δυνάμεων ασφαλείας.
- Συνεχής διαβούλευση πριν και μετά από επενδύσεις.
- Ενημέρωση και ευαισθητοποίηση προσωπικού για ζητήματα δικαιωμάτων.
- Εντοπισμός ευαίσθητων λειτουργιών με υψηλό κίνδυνο εμπλοκής.
- Αξιολόγηση επιπτώσεων μιας επένδυσης στα ανθρώπινα δικαιώματα.
- Χαρτογράφηση λειτουργικών κινδύνων σε τομείς όπως: προμήθειες, logistics, σχέσεις με κράτος, ανθρώπινο δυναμικό, υγεία,ασφάλεια,περιβάλλον, μάρκετινγκ.
.png)