Οι Αρχές 7, 8 και 9 του UN Global Compact προσφέρουν ένα ουσιαστικό πλαίσιο για την ενσωμάτωση της περιβαλλοντικής υπευθυνότητας στη στρατηγική και τη λειτουργία των επιχειρήσεων. Από την εφαρμογή της αρχής της προφύλαξης, μέχρι την υιοθέτηση υπεύθυνων πρακτικών και την προώθηση φιλικών προς το περιβάλλον τεχνολογιών, οι αρχές αυτές αναδεικνύουν τον ρόλο της επιχείρησης ως μοχλού θετικής αλλαγής προς τους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης και τη Συμφωνία των Παρισίων.
Αρχή 7: Οι επιχειρήσεις πρέπει να υποστηρίζουν μια προληπτική προσέγγιση στις περιβαλλοντικές προκλήσεις
Οι επιχειρήσεις οφείλουν να εφαρμόζουν την αρχή της προφύλαξης, με το να αξιολογούν και με το να διαχειρίζονται τους περιβαλλοντικούς κινδύνους με υπευθυνότητα. Όταν υπάρχει βάσιμη υποψία για πιθανή βλάβη, αλλά η επιστημονική τεκμηρίωση είναι ελλιπής ή αβέβαιη, απαιτείται προληπτική δράση. Η αποδοχή ενός επιπέδου κινδύνου δεν αποτελεί μόνο επιστημονική ή οικονομική απόφαση — συνδέεται επίσης με κοινωνικές και πολιτικές παραμέτρους που αντανακλούν τις προσδοκίες της κοινωνίας για προστασία της υγείας, της ασφάλειας και του περιβάλλοντος.
Γιατί αφορά τις επιχειρήσεις
Για τις επιχειρήσεις, η ουσία της προληπτικής προσέγγισης έγκειται στην αποτροπή περιβαλλοντικής υποβάθμισης και όχι στην αποκατάσταση των συνεπειών της εκ των υστέρων. Με άλλα λόγια, είναι πιο αποδοτικό – οικονομικά, επιχειρησιακά και κοινωνικά – να λαμβάνονται μέτρα εγκαίρως, πριν προκύψουν αρνητικές επιπτώσεις.
Οι επιχειρήσεις που ενσωματώνουν την πρόληψη στη στρατηγική τους, προτρέπονται να συνεκτιμήσουν τα ακόλουθα:
- Αν και η πρόληψη ενδέχεται να συνεπάγεται επιπλέον κόστος εφαρμογής, η αποκατάσταση περιβαλλοντικών επιπτώσεων είναι σχεδόν πάντα πιο δαπανηρή είτε λόγω εξειδικευμένων τεχνικών και καθυστερήσεων, είτε λόγω της φθοράς στην εταιρική φήμη και της απώλειας εμπιστοσύνης από την κοινωνία.
- Οι επενδύσεις σε μη βιώσιμες παραγωγικές πρακτικές που εξαντλούν φυσικούς πόρους και υποβαθμίζουν το περιβάλλον αποδεικνύονται μακροπρόθεσμα λιγότερο αποδοτικές από τις βιώσιμες επιλογές. Η βελτίωση της περιβαλλοντικής επίδοσης μειώνει επίσης τους χρηματοοικονομικούς κινδύνους, κάτι που αξιολογείται όλο και περισσότερο από ασφαλιστικούς και επενδυτικούς φορείς.
- Η έρευνα και ανάπτυξη φιλικών προς το περιβάλλον τεχνολογιών και προϊόντων μπορεί να αποτελέσει πηγή ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος, δημιουργώντας αξία για την επιχείρηση, την κοινωνία και το περιβάλλον.
Τι μπορούν να κάνουν οι επιχειρήσεις
Η υποστήριξη της προληπτικής προσέγγισης προϋποθέτει υπευθυνότητα, διαφάνεια και ενεργή διαχείριση της αβεβαιότητας, ιδίως όταν τα διαθέσιμα επιστημονικά δεδομένα είναι ελλιπή ή μη οριστικά. Οι επιχειρήσεις μπορούν να συμβάλουν ουσιαστικά:
- Παρέχοντας πλήρη, σαφή και αξιόπιστη πληροφόρηση για πιθανούς κινδύνους, τόσο προς τους καταναλωτές όσο και προς το ευρύτερο κοινό.
- Λαμβάνοντας τις απαραίτητες εγκρίσεις προτού διαθέσουν στην αγορά προϊόντα που ενδέχεται να ενέχουν κινδύνους για την υγεία ή το περιβάλλον.
Αρχή 8: Να αναλαμβάνουν πρωτοβουλίες για την ευρύτερη προώθηση της περιβαλλοντικής υπευθυνότητας
Η περιβαλλοντική υπευθυνότητα δεν περιορίζεται στη συμμόρφωση με τη νομοθεσία, αλλά περιλαμβάνει την ανάληψη πρωτοβουλιών για τη διαρκή βελτίωση των περιβαλλοντικών επιδόσεων. Σύμφωνα με τη Διακήρυξη του Ρίο και την Agenda 21, οι επιχειρήσεις πρέπει να ενισχύουν την αυτορρύθμιση, να ενσωματώνουν περιβαλλοντικά κριτήρια στο σχεδιασμό και τη λήψη αποφάσεων και να διατηρούν διαφανή και ανοιχτό διάλογο με τους εργαζομένους, τις εργαζόμενες και την κοινωνία. Η κοινωνική νομιμοποίηση των επιχειρήσεων εξαρτάται πλέον από την ικανότητά τους να ανταποκρίνονται στις περιβαλλοντικές προκλήσεις με υπευθυνότητα και συνέπεια.
Γιατί αφορά τις επιχειρήσεις
Βελτιωμένες, καθαρότερες και πιο αποδοτικές παραγωγικές διαδικασίες συνεπάγονται αυξημένη αποδοτικότητα στη χρήση των πόρων, γεγονός που οδηγεί σε μειωμένη κατανάλωση πρώτων υλών και χαμηλότερα λειτουργικά κόστη. Οι επιχειρήσεις που επιδεικνύουν ισχυρή περιβαλλοντική υπευθυνότητα συχνά απολαμβάνουν φορολογικά κίνητρα ή ευνοϊκά καθεστώτα αδειοδότησης, καθώς προηγούνται σε σχέση με τους ανταγωνιστές τους. Παράλληλα, τόσο οι εργαζόμενοι όσο και οι καταναλωτές στρέφονται ολοένα και περισσότερο προς υπεύθυνες εταιρείες, ενισχύοντας τη φήμη και την ανταγωνιστικότητά τους.
Η πρόκληση για τις επιχειρήσεις είναι να διαμορφώσουν μια περιβαλλοντικά υπεύθυνη στρατηγική που θα τους επιτρέψει να διατηρούν ανταγωνιστικό πλεονέκτημα στην αγορά. Αυτό απαιτεί ουσιαστική καινοτομία στον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβάνονται και διαχειρίζονται τη σχέση τους με το φυσικό περιβάλλον.
Τι μπορούν να κάνουν οι επιχειρήσεις
- Καθορίστε το όραμα, τις πολιτικές και τις στρατηγικές της επιχείρησης με έμφαση στη βιώσιμη ανάπτυξη.
- Θέστε σαφείς στόχους και δείκτες βιωσιμότητας σε οικονομικό, περιβαλλοντικό και κοινωνικό επίπεδο.
- Αναπτύξτε ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα βιώσιμης παραγωγής και κατανάλωσης, με συγκεκριμένους στόχους απόδοσης που υπερβαίνουν τη συμμόρφωση σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα.
- Συνεργαστείτε στενά με σχεδιαστές προϊόντων και προμηθευτές για τη βελτίωση της περιβαλλοντικής απόδοσης και την επέκταση της ευθύνης σε ολόκληρη την αλυσίδα αξίας.
- Υιοθετήστε εθελοντικούς κώδικες δεοντολογίας, χάρτες και πρακτικές τόσο εντός της επιχείρησης όσο και μέσω κλαδικών και διεθνών πρωτοβουλιών, προκειμένου να διασφαλίσετε υπεύθυνη περιβαλλοντική διαχείριση.
- Μετρήστε, παρακολουθήστε και επικοινωνήστε συστηματικά την πρόοδο στην ενσωμάτωση των αρχών βιωσιμότητας στις επιχειρηματικές πρακτικές, με αναφορές βάσει διεθνών προτύπων, αξιολογώντας τα αποτελέσματα και προσαρμόζοντας τις στρατηγικές για συνεχή βελτίωση.
- Εξασφαλίστε πλήρη διαφάνεια και ανοιχτό, αμερόληπτο διάλογο με όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη.
Αρχή 9: Να ενθαρρύνουν την ανάπτυξη και τη διάδοση φιλικών προς το περιβάλλον τεχνολογιών
Οι φιλικές προς το περιβάλλον τεχνολογίες διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο στην πρόληψη της ρύπανσης και τη βιώσιμη χρήση των πόρων. Όπως ορίζονται στην Agenda 21, πρόκειται για τεχνολογίες που μειώνουν τη ρύπανση, χρησιμοποιούν αποδοτικότερα τους φυσικούς πόρους, ενισχύουν την ανακύκλωση και διαχειρίζονται με ασφαλή τρόπο τα απόβλητα. Περιλαμβάνουν όχι μόνο εξοπλισμό και διαδικασίες, αλλά και τεχνογνωσία, υπηρεσίες και οργανωτικές λύσεις. Η εφαρμογή τους μπορεί να περιορίσει τις καθημερινές απώλειες και τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις, μειώνοντας παράλληλα τους κινδύνους για το προσωπικό και την κοινωνία.
Γιατί αφορά τις επιχειρήσεις
Τα κύρια οφέλη από τη χρήση περιβαλλοντικά φιλικών τεχνολογιών είναι:
- Η υιοθέτηση αυτών των τεχνολογιών συμβάλλει στη μείωση της κατανάλωσης πρώτων υλών, αυξάνοντας έτσι την αποδοτικότητα.
- Η τεχνολογική καινοτομία δημιουργεί νέες επιχειρηματικές ευκαιρίες και ενισχύει την ανταγωνιστικότητα της εταιρείας συνολικά.
- Οι τεχνολογίες που αξιοποιούν τα υλικά πιο αποτελεσματικά και με μειωμένη ρύπανση μπορούν να εφαρμοστούν σε μεγάλο εύρος επιχειρήσεων, προσφέροντας βιώσιμα οικονομικά και περιβαλλοντικά οφέλη μακροπρόθεσμα.
Τι μπορούν να κάνουν οι επιχειρήσεις
Σε επίπεδο εργοστασίου ή μονάδας, η βελτίωση της τεχνολογίας μπορεί να επιτευχθεί με την αλλαγή της διαδικασίας ή της τεχνικής παραγωγής, την αλλαγή των υλικών,· την τροποποίηση του σχεδιασμού του προϊόντος ή των εξαρτημάτων· καθώς και την επαναχρησιμοποίηση υλικών στο χώρο παραγωγής.
Οι στρατηγικές προσεγγίσεις για τη βελτίωση της τεχνολογίας περιλαμβάνουν:
- Τη θέσπιση εταιρικής ή μεμονωμένης πολιτικής για τη χρήση περιβαλλοντικά φιλικών τεχνολογιών.
- Τη διάθεση στους ενδιαφερόμενους φορείς πληροφοριών που αναδεικνύουν την περιβαλλοντική απόδοση και τα οφέλη από τη χρήση τέτοιων τεχνολογιών.
- Την κατεύθυνση των δραστηριοτήτων έρευνας και ανάπτυξης προς λύσεις που ενσωματώνουν εξ αρχής τις αρχές της βιωσιμότητας.
- Τη χρήση της εκτίμησης κύκλου ζωής (Life Cycle Assessment - LCA) στην ανάπτυξη νέων τεχνολογιών και προϊόντων.
- Την εφαρμογή Περιβαλλοντικών Αξιολογήσεων Τεχνολογίας (Environmental Technology Assessments - EnTA).
- Την επανεξέταση των επενδυτικών κριτηρίων και της πολιτικής προμηθειών, προμηθευτών και εργολάβων, ώστε οι διαγωνισμοί να προβλέπουν ελάχιστα περιβαλλοντικά κριτήρια.
- Τη συνεργασία με εταίρους της βιομηχανίας για να διασφαλιστεί ότι η «καλύτερη διαθέσιμη τεχνολογία» είναι προσβάσιμη και σε άλλους οργανισμούς.
